• In de les

Thuis in de techniek

Onze docent techniek Jasper Luijendijk legt hieronder uit met welke stelregel hij zijn leerlingen zo goed verder helpt om thuis te raken in de wereld van techniek. Na de uitleg over zijn aanpak mag u als lezer de proef op u zelf nemen door mee te doen aan een prijsvraag.

Op een ochtend in juni moeten de jongens en meisjes van groep 8 van basisschool De Globe verder met hun klus, de bouw van een vogelhuis. In kleine groepjes zijn ze druk bezig met timmeren, zagen, passen en meten om het huisje vogel klaar te maken. Ze worden geacht door te hebben wat ze doen moeten, Jasper is er alleen voor een bemoedigend woord en wat extra uitleg.
“Kan ik aan de achterkant ook een gat maken?” vraagt een leerling.
“Als jij dat bij een vogelhuisje vindt horen, ga je gang. Maar ben je niet bang dat het wat gaat tochten dan, in jouw huisje?”

Een gouden stelregel

Eigenlijk hoeft Jasper niet zoveel meer te doen met de leerlingen van groep 8 zo aan het eind van hun basisschooltijd. Ze weten nu zo onderhand wel hoe het moet, en dat hebben ze voor een belangrijk deel te danken aan een stelregel van Jasper.
Vanaf het begin van groep 3 heeft Jasper de kinderen steeds een stelregel voorgehouden. ‘Zeg nooit: Meester, ik snap het niet.’ Onmiddellijk als een leerling dat zegt wordt hij door de meester aan een kruisverhoor onderworpen. Waar begint het probleem, welke onderdelen, instrumenten en processen zijn er voor nodig? Pas nadat de leerling dat op een rijtje heeft kan hij aan de slag.

Je herkent de simpelheid die je van een goede stelregel verwacht. Voor alles wat je doet maak je – vaak onbewust – een stappenplan. Al is het voor het koken van een ei of het beleggen van een dubbele boterham, je zet er steeds weer de nodige stappen voor. Serieuzer wordt het wanneer je een robot een beweging naar rechts wil laten maken. Dan moet je een programmaatje maken waarvan elke stap tot op de letter nauwkeurig geschreven is.

Vijf vakgebieden

Voor een jong kind, zeker die van groep 3, is het denken in stappen nog geen gewoonte. Dus komt Jasper regelmatig in de lessen terug op het belang ervan.
Dat belang geldt ook voor de ontwikkeling van het vak techniek van Vakmanstad in het geheel. Welke onderdelen van techniek zijn belangrijk voor opgroeiende kinderen om hun eco- en mediawijsheid te vergroten? Welke kennis en vaardigheden hebben de leerlingen daarvoor nodig?

Vijf vakgebieden heeft Vakmanstad met Jasper en de andere techniekdocenten aangewezen. Sommige van die gebieden zijn nog niet uitgewerkt in het onderwijs, het is soms onontgonnen terrein. Alle stappen zijn dus tot in de puntjes uitgewerkt om de doelen van Vakmanstad zo goed mogelijk te verwezenlijken. Het gaat om de stappen in de volgende vakgebieden: Verbindingen, Gereedschap, Natuurlijke processen, Onderzoek/ontwerp en Programmeren.

Leerstappen

Nu zijn voor al die gebieden stappenplannen handig, maar voor het ene plan geldt dat meer dan het andere. Zo is het bij Gereedschap ook heel nuttig om handig te zijn. De ene leerling heeft sneller door hoe zij precies op de goede plek een gat in de muur van het vogelhuis moet boren. Het boren zelf leren de leerlingen in groep 5. Daar roept Jasper bij de leerling ‘Unlocked!’ als zij hebben laten zien dat ze met een handboor een recht gat kunnen boren.

Bij Verbindingen leren de leerlingen dat bij twee tandwielen die in elkaar grijpen de een de ene kant en de ander de andere kant opdraait. In het gebied Onderzoek/ontwerp komen ze bijvoorbeeld te weten wat een stad nodig heeft: waar en hoe de mensen werken en wonen, welke voorzieningen nodig zijn voor de vrije tijd en wat de bewoners allemaal kunnen gebruiken om zich te verplaatsen. Wil een stad goed draaien dan zijn overal vele stappenplannen nodig en die zijn soms enorm ingewikkeld en hebben vele vertakkingen. Neem de bouw van een nieuwe brug. Altijd moet dat stap voor stap: hoe het verkeer moet lopen, hoe de materialen moeten worden aangeleverd, waar de bouwketen en kranen het minst in de weg staan.

Als… dan…

Bij Programmeren kun je het zonder het gebruik van stappenplannen wel vergeten. Daar kom je met wat aanrommelen nergens. Elke stap moet helemaal aansluiten op de vorige en volgende. ‘Fouten mag je maken’ is het devies in het onderwijs, maar dat geldt niet voor programmeren.
Als je met de Legorobot een bocht naar rechts wilt maken, dan moeten de voorwielen 90° naar rechts draaien en dan moet de motor de energie leveren aan de wielen om de beweging te kunnen maken.

Het is natuurlijk niet zo dat de leerlingen zich de programmeertaal zo 1-2-3 eigen maken. Dat leren ze onder meer met de Lego-kar. Met eenvoudige instructies via plaatjes op een scherm laten ze die kar stukjes rijden om hem precies te laten uitkomen op een bepaald punt.

Vergeet de leerling een stap, of wordt die stap verkeerd gezet, dan wordt het doel niet bereikt. Dat is onvermijdelijk. Programmeren is een harde leerschool voor het denken in echte, foutloze stappenplannen.

Pseudocode

Vanaf het begin van de technieklessen geeft Jasper de leerlingen opdrachten waardoor ze gaandeweg alsmaar beter in de programmeertaal thuis raken. Dat gaat met stappen. In het begin werken de leerlingen eerst met plaatjes op schermen. Daarna leren ze om eerst in gewone taal de stappen te beschrijven. Dat heet pseudocode. Daarin schrijft de leerling in gewone taal uit wat daarna in programmeerregels moet worden uitgewerkt. Pseudocode wordt ook door echte programmeurs nog steeds gebruikt. Voor de lessen in Programmeren gebruikt Jasper allerlei hulmiddelen, zoals Arduino voor de schakelingen en de taal Scratch om met beelden te kunnen programmeren. Maar ook gebruiken de leerlingen Lego, het speelgoed dat is uitgegroeid tot belangrijk hulpmiddel in het technisch onderwijs, tot aan het hbo aan toe.

Win de fietsbel met het beste stappenplan!

Nu bent u aan de beurt! Wij dagen u uit ons te laten zien hoe belangrijk stappenplannen ook voor u zijn. Wij willen er een zien waar de meeste mensen ervaring mee zullen hebben: het plakken van een fietsband. In dit geval gaat het om een lekke binnenband op het achterwiel. Het gaatje is niet groot en er is geen spijker of glas in het wiel te zien. Welke stappen moet de fietser maken om de band te plakken?

Beschrijf alle stappen die nodig zijn om weer lekloos te fietsen en stuur die in naar communicatie@vakmanstad.nl

De inzender van het meest precieze stappenplan wint een fietsbel.

De leerlingen van Jasper mogen zeker meedoen.

Meer nieuws over In de les

Paashazen en judo op de Elisabethschool
  • In de les

Paashazen en judo op de Elisabethschool

Sinds de scholen gesloten zijn, vangt de Elisabethschool de kinderen op van ouders in cruciale beroepen. Kleine groepen leerlingen uit alle klassen van de school....

Lessen van de praktische filosoof
  • In de les

Lessen van de praktische filosoof

Filosofie op school is voor Mirjam Poolster geen vak vol beschouwingen, bespiegelingen of abstracte taal. Bij filosofie moeten de leerlingen hard aanpoten, goed opletten en...

Thuis in de techniek
  • In de les

Thuis in de techniek

Onze docent techniek Jasper Luijendijk legt hieronder uit met welke stelregel hij zijn leerlingen zo goed verder helpt om thuis te raken in de wereld...

Vogeltje wat zing je vroeg
  • In de les

Vogeltje wat zing je vroeg

‘Vogeltje, wat zing je vroeg’, dat zingen de ouderen van het verpleeghuis Hannie Dekhuijzen als zij samen met tien leerlingen van de Elisabethschool pindaslingers maken....

Het laatste nieuws

Vakmanstad: Filosoferen is burgerschap oefenen
  • Doen-denken

Vakmanstad: Filosoferen is burgerschap oefenen

Vakmanstad verzorgt filosofielessen op verschillende basisscholen in Rotterdam. De kinderen gaan met elkaar in gesprek aan de hand van rustmomenten en duidelijke regels. Dit geeft...

Vakmanstad op de Agnesschool
  • Doen-denken

Vakmanstad op de Agnesschool

De Agnesschool is een katholieke basisschool in de wijk Feijenoord en een van de eerste scholen waar Vakmanstad vaklessen verzorgde. Dit schooljaar bestaat het lesprogramma...

Vakmanstad op de Akker
  • Doen-denken

Vakmanstad op de Akker

In augustus 2022 startte Vakmanstad met lessen uit het Doen-denken lesprogramma op De Akker. Een Christelijke basisschool in de wijk Charlois in Rotterdam Zuid. In...

Conversatiestarter: Handboek ouderbetrokkenheid Rotterdam Vakmanstad
  • Algemeen

Conversatiestarter: Handboek ouderbetrokkenheid Rotterdam Vakmanstad

Dit jaar verscheen Conversatiestarter. Een handboek dat beschrijft op welke manier wij vormgeven aan ouderbetrokkenheid.